‘Zorgprofessionals hebben andere behoeften. Je kunt niet meer statisch opleiden.’

De zorgvraag verandert en er is een toenemende krapte op de arbeidsmarkt. Het binden, boeien en behouden van zorgprofessionals door flexibel en effectief opleiden is belangrijker dan ooit. Daarom vond op maandag 1 december 2025 de werkconferentie Flexibel en Toekomstgericht Opleiden plaats – een belangrijk ijkpunt op weg naar toekomstbestendige zorg.

Om de zorg toekomstbestendig in te richten moet de manier van opleiden flexibeler ingericht worden. Daarnaast is het belangrijk ervoor te zorgen dat zorgprofessionals geboeid en behouden blijven door ze de mogelijkheid te geven zichzelf te blijven ontwikkelen. Joris Uges, bestuurslid NVZ en bestuurder bij het Jeroen Bosch Ziekenhuis, verwoordde het als volgt: “De zorgprofessional van nu, is niet meer de zorgprofessional van 40 of 50 jaar geleden. Er leven andere behoeften bij professionals die nu aan het werk zijn. Je kunt niet meer statisch opleiden.”

Uit de startblokken

EPA’s maken flexibiliteit mogelijk in de opleidingen en de inzet van zorgprofessionals. Het enthousiasme is groot, maar landelijke regie is nodig om het flexibel opleiden verder van de grond te krijgen. Daarom zijn de NVZ en UMCNL op 1 mei 2024 gestart met het programma Realiseren Flexibel Opleiden. Dit richt zich op inhoudelijke doorontwikkeling van EPA’s en de randvoorwaarden voor de invoering van EPA-gericht opleiden.

Tijdens de werkconferentie Flexibel en Toekomstgericht Opleiden spraken 140 collega’s uit onder andere ziekenhuizen, umc’s, ambulancediensten, ministeries, branche- en beroepsverenigingen over hoe het flexibel opleiden in elke organisatie en in elke FZO-regio een doorontwikkeling kan ondergaan.

Goede voorbeelden delen

Want hoe doe je dat, flexibel opleiden inzetten binnen je zorginstelling? Anneke Welmers, manager leerhuis van het Slingeland Ziekenhuis: “Je moet mensen vooral niet dwingen. De enthousiastelingen mogen als eerste aan de slag met een meer flexibele inzet, ondersteund door het behalen van de hierbij horende EPA’s. Zij worden dan de ambassadeurs voor andere collega’s.”

Ook in de umc’s zijn ze er volop mee bezig. Karin Cornelissen, zorgmanager bij het Radboudumc: “EPA-gericht onderwijs maakt heel veel mogelijk. Wij maken gebruik van job rotation waardoor veel duobanen bestaan. Zo staan sommige verpleegkundigen deels op de IC en deels op de SEH. En er zijn medium care verpleegkundigen die voor een afgebakend deel van de zorg ook op de IC werken.”

In de ambulancezorg staan ze weer voor andere uitdagingen vertelt Anouk Hoare, medisch directeur Witte Kruis. Want onder welke voorwaarden zorg je ervoor dat de verpleegkundige op de ambulance mag werken als diegene via EPA’s opgeleid wordt? Voor de andere functies op de ambulance geldt hetzelfde rondom het bekwaam verklaren van professionals. Ook het doorstromen van collega’s van de acute zorg naar de ambulancezorg brengt op dit vlak uitdagingen met zich mee.

Ervaringen uitwisselen flexibel opleiden

Cita van Til, programma manager Opleiden, Leren & Ontwikkelen V&VN, en Inge Pool, onderzoeker UMCNL/UMCG, bespraken in hun workshop wat de impact is van het EPA-gericht opleidingsstelsel op professionele identiteit en de teamsamenstelling bij bijvoorbeeld combinatiefuncties. Het gesprek ging over de kansen en uitdagingen binnen een juiste bekwaamheidsmix en welke maatregelen hiervoor zijn te treffen.

Bram de Gier, FWG Progressional People, en André Renkema, adviseur NVZ, presenteerden tijdens de conferentie de contouren van een handreiking rond uniforme waardering van EPA’s in ziekenhuizen, umc’s en ambulancediensten. Het is belangrijk dat HR en zorgmanagement meebewegen door te zorgen voor de vertaling van flexibel opleiden naar flexibele inzet.

Esther Peters, manager ICM MUMC+, en Joris van Dijk, manager ICM Isala, bepraken de capaciteitsmanagement- en planningskant van flexibel opleiden. Met als aanbevelingen het formuleren van beleid op flexibel opleiden, balans tussen minder EPA’s om de instroom te vergroten en meer EPA’s om zorgprofessionals voldoende te trainen. En ook om ervoor te zorgen dat zorgprofessionals met verschillende afgeronde EPA’s bij verschillende afdelingen en ziekenhuizen ingezet kunnen worden.

Nelleke Kombrink en Siegrit te Velde, Zorg voor het Noorden, en Linda Kurpershoek en Priscilla Wieringen, Maasstad Ziekenhuis, stelden samenwerking en innovatie centraal. Met als rode draad de fixed of growth mindset namen zij de deelnemers mee in de projecten Ouderkindcentrum en RUN. Passend bij een growth mindset eindigde de sessie met het delen van meerdere links naar deze goede voorbeelden.

Het wiel in beweging

“Tijdens de conferentie zijn we een stap verder gekomen, dat doet mij deugt. Hierbij is ook kennisuitwisseling binnen de regio belangrijk. We moeten vaker mooie ontwikkelingen delen die al plaatsvinden en ook bij andere sectoren dan de ziekenhuizen vragen wat hun oplossingen zijn”, aldus Mayke Ruven (MST), FZO-regio Oost. Ook de andere sprekers onderstreepten het belang van kennisuitwisseling.

Frédérique van Berkestijn, bestuurder van UMCNL en het Radboudumc, sloot de bijeenkomst passend af: “Ga in gesprek, binnen en buiten de organisatie en bespreek het thema over de verschillende disciplines heen, samen met de praktijk en in nauwe samenwerking met zorgmanagement, HR, capaciteit en planning en alles eromheen wat nodig is om hiernaartoe te bewegen.”   

De energie en voorbeelden uit het land gaven de bezoekers van de conferentie het vertrouwen dat we samen écht het wiel in beweging kunnen houden. Op naar de volgende stap in een toekomstbestendig zorg- en opleidingslandschap.